همه چیز درباره فرش اصیل دستباف کاشان

با مطالعه سفر نامه جهانگردان در طول تاریخ و سایر متون تاریخی می توان نشانه های زیادی از سابقه ی تاریخی کاشان در زمینه تولیدکنندگی پارچه های نفیس یافت ، به طوریکه امروزه فرش بافان کاشان را می توان ادامه دهنده راه بافندگان  پارچه و انواع مخمل یا اطلس دوزی دانست که سالیان دراز ، نام ایران را در سراسر دنیا بر زبان ها جاری کردند .

پیشینه قالی دستباف کاشان به  دوران صفویه  و سده شانزدهم یا هفدهم پس از میلاد برمی‌گردد ، آنچنان که در نوشته های هفدهم و هجدهم میلادی از کاشان به عنوان مرکز قالی بافی درباری یاد شده که توسط شاه عباس صفوی بنیان گذاری شده است . همچنین بافت  قالی های ابریشم زربافت و نقره بافت که تحت عنوان قالی شاه عباس شناخته می شوند ، به شهر کاشان نسبت داده شده است ، به طوریکه در هیچ جایی از ایران ، بیشتر از شهر کاشان و اطراف آن ، محصولات اطلس ، مخمل ، تافته و حریر موجدار وزری ساده و گلدار و یا ابریشم مخلوط به زر ویا سیم بافته نمی شود . به طور کلی فرش بافته شده در کاشان به دلیل وجود طرح های خاص و منحصربه فرد به سادگی قابل تشخیص است ، آنچنان که افراد زیادی با شنیدن نام فرش دستباف کاشان ، طرح های لچک ترنج مرکزی روی زمینه ای لاکی با حاشیه ای آبی را به یاد می آورند .

قرار گیری کاشان در منطقه ای بیابانی و سرد و خشک باعث شده مواد خام بومی به اندازه ی کافی در این منطقه وجود نداشته باشد ، به طوریکه در گذشته برای بافت فرش در کاشان از پشم مرینوس ، وارد شده از منچستر استفاده می شده است ، اما به تازگی از پشم مرغوب سبزوار برای بافت فرش در کاشان استفاده می شود . جنس تار و پود در فرش کاشان غالبا از پنبه می باشند ، در حالیکه فرش های نفیس دستباف کاشان از ابریشم خالص بافته می شوند ، در بافت فرش پشم های نرم به صورت محکم گره زده می شوند و بافتی منسجم برای فرش ایجاد می کنند . تعداد گره های فرش دستباف کاشان از 100 گره تا 800 گره در هر متر از سطح متغیر است . واضح است که تعداد گره بیشتر باعث مرغوبیت بیشتر فرش دستباف می شود .
فرش های دستباف کاشان اغلب دارای طرح هایی مشابه شامل ترنج مرکزی و گل و بته در اطراف هستند که در رنگ ها ی عاجی، قرمز(لاکی ) ، آبی و سبز روشن بافته می شوند .

تاریخچه فرش کاشان
از کهن ترین فرشهای دستباف ، فرشهایی است که در قرن ۱۱ هجری بافته شده است . این فرش ها غالبا دارای طرح هایی از صحنه های شکار و یا درگیری می باشند و در باره ی  محل بافت آن ها بین شهر های اصفهان ، تبریز و یا کاشان تردید وجود دارد . نمونه ای از این نوع فرش های دست باف در موزه فرش ایران و موزه ی  متروپولتین آمریکا موجود می باشد که دارای تفاوت هایی در حاشیه می باشند . بعد از این نوع از فرش ها می توان فرش های لهستانی یا پولونز را نام برد که دارای رنگ بندی سفارشی بوده و موارد انگشت شماری از آن ها در کاشان نیز بافته شده اند . از فرش های کاشان ، از اواخر قرن ۱۷ و ۱۸ تا اواسط قرن ۱۹ خبری در دست نیست . تا زمانیکه حدود 120 سال قبل مردی به نام حاج ملا حسن با برای مقابله با رکود صنعت ، پشم های باقی مانده از واردات مرینوس منچستر را به فرش تبدیل کرده و دومین و سومین گروه از فرش های بافته شده توسط آنان را تجار کاشانی خریداری کرده و در خانه های خود که امروزه جزء اثار دیدنی و قدیمی شهر کاشان هستند از آن ها استفاده کردند .

فرش محتشم کاشان
طرح فرش محتشم کاشان ، کمیاب‌ترین فرش کاشان است که دارای طرح های غیر سنتی در رنگ های متنوع است و از نظر قدمت به اواخر قرن  نوزدهم میلادی برمی‌گردد. این فرش نفیس بافته شده از پشم درخشان و باکیفیت بره دارای جلوه‌ای خاص  می باشند. این فرش های هنری ارزشمند به دلیل نقش هایی ظریف و پیچیده در زمینه ای عاجی یا طلایی ، درکنار پرز های بسیار کوتاه که باعث بهتر دیده شدن طرح فرش می شود ، طرفداران زیادی در میان کلکسیونر ها دارند .

تولیدات فرش دستباف کاشان را می توان به دو دسته ی کاملا مجزا طبقه بندی کرد :
فرش کاشان با طرح و نقشه ای منحصر به فرد که در کاشان ، نطنز و روستاهای اطراف بافته می شود ، و تولیدات جوشقان که با طرح و نقشی محلی در سراسر جوشقان بافته می شود و به قالی جوشقان مشهور می باشد .

قیمت فرش دستباف کاشان
فرش دستباف با توجه به طرح ، میزان تراکم گره ها ، جنس نخ و ابعاد قالی دارای قیمت های متنوع می باشد که در مقاله ای دیگر به آن خواهیم پرداخت .