فرش عشایری طرح قشقایی

مقاله در دست به منظور تحلیل و بررسی و در پایان معرفی طرح های مختلف گلیم فرش هایی نوشته شده است که فرش قشقایی نامیده می شوند . طرح و نقش مایه فرش های قشقایی برگرفته از پارچه هایی ست که با طرح قشقایی تولید و روانه بازار می شوند .
عمده تولیداتی که تحت عنوان بافته های قشقایی در بازار وجود دارد ، گلیم فرش ها یا قالی های دستبافت هستند اما اخیرا و با رونق روز افزون فرش های ماشینی شاهد آن هستیم که نوع ماشینی فرش های عشایری طرح قشقایی نیز مورد پسند و توجه مخاطبین قرار گرفته است .
علاوه بر طرح خاصی که فرش های قشقایی از بعد نقشه و نگاره دارند ، در نظام بافندگی نیز این محصولات متفاوت با بافته های دیگر هستند . از مهم ترین ویژگی های فنی یا بافت فرش های قشقایی می توان به بافت و تکنیک های لحاظ شده در آن اشاره کرد . به لحاظ تنوع تکنیک بافت و مواردی مانند ساختار محتوایی ، زیبایی های جالب توجه در طرح و از همه مهم تر نقش مایه هایی که در هنر ایرانی و اصالت اقلیتی جایگاه ویژه دارند فرش های قشقایی جای بحث داشته و قابل بررسی خواهند بود .
از سوی دیگر ارزش افزوده حاصله از بافت و عرضه در بازار های داخلی و خارجی به حدی است که می توان این محصولات را خصوصا اگر در کارخانه های برتر کشور از جمله کارخانه فرش کاشان تولید شده باشند ، در بهبود شرایط اقتصادی موثر دانست .
با توحه به آنچه در مقدمه بیان شد ، اختصاص مقاله ای به فرش های قشقایی ارزش داشته و معرفی و توضیح در این حیطه برای خرید بهتر و انتخاب ناب تر خریداران قابل توجه است . امید است مطالعه و استفاده از مطالب یاد شده بتواند با آگاهی بخشی بیشتر انتخابی شایسته تر در پی داشته باشد .
فرش قشقایی چیست ؟
اصلی ترین شناسه فرش های قشقایی طرح و نگاره هایی است که بر فرش ها زده می شود . طراحی کاملا متفاوت و جذاب فرش های ماشینی ، زیبایی و خاص بودن نقش مایه ها موردی است که در صورت داشتن اندکی تخصص موجب شناسایی این نوع از فرش ها توسط مخاطب می شود .
فرش قشقایی دستبافت در رده برترین صنایع دستی بوده و فرش های قشقایی ماشینی نیز هم در خانه های ایرانیان و هم در بازار های خارج از کشورها مخاطبان زیادی دارد . مورد استفاده فرش قشقایی از فضاهای لوکس خانه گرفته تا فضاهای اداری و .... معتبر است .
در محصولات مذکور خاصیت و ماهیت فرهنگ قشقایی به وضوح دیده می شود . اقلیت های جامعه ایران همواره مهد فرهنگ و تمدن و تجلی گر هنر های فاخر بوده اند و ایلات قشقایی نیز از این قائده مستثنی نبوده و زیباترین بافته ها و هنرهای دستی را در معرض نمایش قرار داده اند که فرش های قشقایی یکی از معروف ترین آن ها است . 
در این بین آثار این چنین همواره پذیرنده و رواج دهنده تحول و تنوع بوده اند . چراکه سبک زندگی عشایری لزوم هماهنگ شدن با محیط های مختلف زندگی را دیکته می کند و در صورت عدم قدرت انطباق بالا چنین طرز زندگی امکان پذیر نخواهد بود . از طرفی عشایر قشقایی در هر کجا اثری از خود برجای گذاشته و رد می شوند . هنر فرشبافی نیز از همین موارد است که رفته رفته در مناطق مختلف کشور برجای مانده است .
عشایر قشقایی از هنرمندانی هستند که با ذوق هنری ، زیبایی های بصری بدست آوره از زندگی در طبیعت ، زیبایی شناسی و طبع زیبایی سنجی عشایر و اعتقادات قوم بافته هایی بی نظیر را بر جای گذاشته اند . هماهنگ شدن عمل و ذهن خلاق بافندگان قشقایی موجب شده تا طرح قشقایی از درون ذهن به بیرون راه یافته و بر روی فرش هایی که تحت عنوان فرش قشقایی می شناسیم نقش بندد .
شاید اصلی ترین دلیل خاص بودن فرش های قشقایی ، نوآوری و تنوع طلبی است که این بافندگان در محصولات خود به نمایش گذاشته اند . در عین این تنوع و خلاقیت اصالت و پایبندی طرح های فرش قشقایی حفظ شده و نقوش به شکل اصیل به نمایش گذاشته می شوند .
معروف ترین فرش عشایری طرح قشقایی
از نامورترین و اصیل ترین بافندگان قشقایی ، فرقه ای هستند به نام کشکولی‌ها . کشکولی ها هنر والای فرش بافی را به بهترین شکل ممکن عرضه کرده و دستبافته ‌های خود را به صورت گره بافته هایی خواب دار تولید و عرضه می کرده اند .
از اولین بافته های قشقایی قالیچه ها و خورجین هایی هستند که توسط زنان ایگدر و با گره هایی با ‌بافت عالی و ظریف بافته می شوند . هرجند در حال حاضر بافت این محصولات به شدت کاهش یافته است و عرضه و تقاضا بصورت برابر کاهش چشمگیری داشته است .
الیاف شناسی فرش قشقایی
ویژگی‌های الیاف ‌شناسی به نخ های مورد استفاده به عنوان نخ تار و پود و خاب بر میگردد . نخ های تار و پود بیشتر فرش های دستبافت قشقایی خصوصا آن هایی که قدیم تر هستند از جنس پشم بوده و گاها از الیاف نخ و هم استفاده می شده است .
استفاده از پشم موجب ریز بافی و زیبا تر به نظر رسیدن نگاره ها شده است . هرچند امروزه کمیاب شدن الیاف پشم در تار و پود فرش شود ، به گونه ای که امروزه فرش قشقایی تمام پشم به ندرت یافت می شود .
رنگ فرش قشقایی
فرش های دستبافت با الیاف و رنگ های طبیعی تولید می شوند و فرش های ماشینی با الیاف و رنگ های مصنوعی . کارخانه تولید فرش کاشان با وجود استفاده از الیاف مصنوعی کیفیت را تا حد زیادی بالا برده و توانسته است بهترین محصولات را در زمینه های مختلف از جمله فرش های قشقایی و سایر فرش ها تولید کند .
وسعت دامنه و طیف رنگی رنگ های بکار رفته در فرش های قشقایی اعجاب آور است و به حدی گسترده است که می توان تعداد رنگ مورد استفاده از فرش های قشقایی را بی نهایت دانست . برای نمونه در طایفه ای که شش‌ بلوکی نام دارد  از بزرگ ترین طایفه هایی هستند که شغل بافندگی ار از قدیم در بین ایلات قشقایی داشته اند ممتازترین تنوع رنگی و ممتاز ترین انواع گره‌ های بافتی دیده می شود .
ویژگی‌ها و تنوع مورد اشاره در بحث رنگ رزی و رنگ بندی رفته رفته ایجاد شده است . کهن ‌ترین و یا بهتر بگوییم اولین فرش‌ های قشقایی در کل دارای هشت رنگ متمایز در زمینه بوده اند اما مدتی بعد و در اواخر قرن دوازدهم هجری تعداد این رنگ ها به ده رسیده و بررسی تاریخی نشان می دهد که هنگام ورود به نیمه دوم قرن سیزدهم تعداد رنگ های بکار رفته در زمینه فرش قشقایی به چهارده رنگ اصلی هم می‌رسد .
بد نیست بدانیم که تا اواخر قرن دوازدهم هجری استفاده از رنگ هایی مانند قرمز و سرخرنگ گلی‌فام رواج نداشته است اما پس از پی بردن به قدرت بی نظیر این رنگ ها در نیمه اول قرن سیزدهم ، استفاده از چنین رنگ هایی تحت عنوان رنگ های نویافته با قدرت جذب بالا باب شد . در کنار رنگ قرمز ، رنگ طلایی به عنوان رنگ فاخر ، رنگ سبز به عنوان رنگ خرم و .... نیز مورد استفاده قرار گرفت .
برترین و فاخر ترین رنگ در فرش قشقایی ، رنگ آبی فیروزه ای است . در رده های بعدی رنگ های سبز و سفید و سرمه ای نیز از رنگ های معتبر و قابل توجه در این بافته ها هستند .
طرح فرش قشقایی
در نهایت به ویژگی ‌های طرح و نقش مایه های فرش قشقایی می رسیم . در این قسمت به فرش های عرضه شده در فروشگاه فرش کاشان توحه ویژه خواهیم نمود چراکه محصولات این فروشگاه در کنار کیفیت و بافتی بی نظیر در داشتن تنوع دست و دلباز بوده و زیباترین طرح ها را در ارزان ترین قیمت به فروش می رسانند .
نقش‌ های متداول ، مورد استقبال و رایج فرش قشقایی به دو گروه کاملا متمایز و جذاب تحت عنوان :
1_ نقش مایه و نگاره‌ های سنتی عشایری
2_ نقش‌ مایه و نگاره های منظم پیوسته
دسته بندی می شوند .
رایج ‌ترین نقش‌ ماسه های منظم و پیوسته نقش محرمات ، نقش ماهی در هم ، نقشه گیاهی ، نقش افشان و نقش بته‌ای است .
در قدیم طرح منظم پیوسته ویژه قوم کشکولی ‌ها که در بالا معرفی شد بوده است و می توان گفت قالیچه دستبافت منظم بافندگان غیر کشکولی وجود نداشته است . اما در حال حاضر کارخانه فرش کاشان با قدرت و تکنولوژی بی نظیری توان تولید تمام طرح ها و نگاره ها را دارد .
از نقش‌ های خاص که مخصوص لوکس پسندان و طراحان دکور هم می باشد ، می توان به موارد زیر اشاره نمود :
طرح شبکه ، طرح چاهر پر ، طرح زنجیره ، طرح مرغ ، طرح شطرنجی ، طرح شاه پسند ، طرح آینه بند ، طرح شمه‌لا ، طرح نگاره های متن ، طرح ایلانک و .... .
طرح های فرش قشقایی موجود در فروشگاه فرش کاشان بسیار متنوع و جذاب است . برای دیدن تمامی طرح ها و اطلاع از ویژگی های بافتی بهتر از به فروشگاه اینترنتی فرش کاشان رفته و در قسمت جستجو در بالای صفحه اصلی ، طرح قشقایی را سرچ کنید .