معرفی طرح ها و نقشه های فرش کاشان

به طور كلي طرح ها و نقشه های اصيل بافته شده بر روی فرش ها و قالي های كاشان الهام گرفته از دوره صفويه هستند . اصالت و زیبایی این طرح های قدیمی كاشان به علت هنر فاخر اریایی ست . این طرح های معروف و متنوع عبارتند از طرح های درختي گلداني، محرابی ، لچك و ترنج ، جانوری ، شكارگاه و سایر طرح هایی که از تصاوير و نقوش اسليمي بهره گرفته اند . طرح هاي فرش كاشان تحت تاثير طرح ها و معماری های اصفهان و نقشه هاي سنتی و اصیل ايرانی هم هستند اما با اين تفاوت واضح كه در نقشه های فرش های اصیل کاشان از گل ها و بته ها و طرح هاي افشان که در عین زیبا ساده هستند بیشتر در پارچه بافي استفاده شده است . تولید کنندگان کاشانی ميل زیادی به ابتكار و نوآوري در نقشه های فرش ها دارند و به خوبی می دانند که این ابتکار و نوآوری نباید رنگ و بوی اصالت طرح ها را کم کند . طراحان و هنرمندان کاشانی به نوعي تصوير سازي ذهنی شهرت دارند . در سال ها طراحان خوش ذوق زیادی توانسته اند بازار فرش  وقالی را تحت تأثیر قرار داده و در نهایت بازار متنوع و بی نظیر امروز را پدید آورند .
در این نوشتار به آشنایی با نقشه های اصیل کاشان پرداخته ایم و با بررسی مشهور ترین نقشه های اصیل کاشان زیبایی و خلاقیت و ابتکار تولید کنندگان کاشانی را نشان داده ایم .
شهر كاشان
شهر کاشان به پایتخت تولید فرش های ماشینی در سراسر جهان مشهور است . اين شهر که در اواخر سال 621 هجری قمری در جنگ مغول ها تخریب و ویزان شد ، مجددا در سال هاي آتی تجدید بنا شد ، تجدید مجدد شهر با هنر و معماری فاخری همراه شد و این را می توان تقطه عطف شهر در طول تاریخ دانست . هنرمندان و صنعتگران بسیاری در تجدید بنای ظهر کاشان نقش داشتند و توجه صنعت و تولید به این شهر جلب شد . قرار گرفتن شهر کاشان در مسیر جاده ابریشم مورد دیگری بود که صنعت را در شهر زنده کرد . دوره شاه طهماسب كاشان به عنوان يكي از بزرگ ترین مراكز مهم قالي بافي در سراسر جهان شناخته شد و صادرات قابل توجهی به سراسر دنیا داشت . محبوبیت و شهرت فرش های کاشان به حدی بود که طرح های جذاب و زیبایی از آن در موزه های سراسر جهان نگهداری می شدند .
رفته رفته شهر کاشان بیش از پیش مشهور شد و بر تعداد دستگاه هاي قالي بافي آن زمان افزوده شد ، به گونه ای که شغل عمده ساکنان ده ها و روستاهای اطراف کاشان قالی بافی بود و در حال حاضر نیست عمده بخش اشتغال و سرمایه گذاری در شهر کاشان بطور مستقیم یا غیر مستقیم به صنعت بافت فرش های ماشینی و فرش های دستبافت مشغول هستند .
طرح های فرش کاشان | نقشه های فرش کاشان
فرش های ماشینی به دسته های مختلفی قابل تقسیم بندی هستند . بر اساس رنگ و طرح و ابعاد و جنس مواد اولیه و دستگاه تولید و ... . یکی از این دسته بندی ها نیز دسته بندی بر اساس طرح و نقشه است . به طور كلي طرح ها و نقشه های اصيل فرش های كاشان كه از دوره پر فتوح صفويه الهام گرفته است بیشترین حجم را به خود اختصاص می دهد .
در ذهن طراحان بی نظیر فرش های کاشان خلاقیت و تصورات بصری حرف اول را می زند . با وجود اين که بافندگان قدیمی هم طرح هایی را بر اساس تصورات ذهنی خود می بافته اند اما منظره سازي در نقشه های اصیل فرش کاشان کار بسیار دشواری می باشد . با این وجود همواره شاهد طرح هایی زيباي و بی نظیر بر روي قاليچه ها ، قالی ها و فرش های ماشینی كاشان هستیم .
حتی کتاب های مصور در این زمینه هم حکایت از زیبایی بی نظیر نقشه های فرش کاشان دارد . در نمونه ها و يا تصاويري كه گاها در كتب و مجلات مربوط به صنعت فرش بافی می بینیم ، تصاویری فاخر از فرش هاي قديمي كاشان به چشم می خورد و دیدن و تصور چنین نقشه هایی با این حد از ظرافت و زيبایی و هنرمندانگی با طیفی از رنگ هاي درخشان و جذاب آن هم از زمان های قدیم تا کنوند بیش از حد تصور جذب کننده خوواهد بود .
در نقشه های اصیل فرش های کاشان ديده مي شود كه چطور هنرمندان و طراحان با ذوق شهر کاشان به کمک نقشه های اصیل با نگاره هایی از گل و پرنده و رنگ های فوق العاده درخشان و شفاف هنرنمایی می کنند و معمولاً رنگ هاي با کیفیت و ی نظیر از گیاهان طبيعي از جمله روناس و ... تهیه می شوند . كيفيت بي نظير در کنار فاخر بودن نقشه های اصیل فرش کاشان را برای هر خانه ای مناسب کرده است .
عمومی ترین و فاخر ترین نقشه های در فرش های كاشان معمولاً در دو نوع نقش تولید می شوند :
اولین و قدیمی ترین طرح فرش ترنج است که با نگاره هاي اسليمي و گل هاي ختايي بافته می شود . 
دومین طرح هم فرش طرح اصفهان يا شاه عباسي است که برای فضاهای لوکس خانه مناسب ترین انتخاب است .
شهر کاشان از کشور ها و شهر های مختلفی سفارش داشته و در فاصله دو جنگ مهم سفارشات زیادی از طرف آمريكايي ها به شهر كاشان ارسال شد که در آن زمان رواج خوبی از نقشه های اصیل فرش های کاشان در سراسر کشور را به نمایش گذاشت . گذر زمان نشان می دهد که تا چه حد نقشه فرش های کاشان با حفظ اصالت و زیبایی توانسته اند پیش روی و تنوع داشته باشند .
از سوی دیگر رنگ ها نیز مورد مهمی در نقشه های اصیل فرش های کاشان هستند . تنوع در رنگ زمینه و همچنین هماهنگی بین رنگ های بکار رفته در نگاره ها که عمدتا تركيبي هستند یکی از تخصص های طراحان کاشانی ست . طرح ها و نقشه های مورد علاقه و محبوب تولید کنندگان كاشانی اغلب دارای نگاره هایی با رنگ و بوی طرح هاي گلدار و انحنای پر پیچ و خم که نقشه شاه عباسي ، افشان ، اسلیمی ، لچك و ترنج ، گلداني سر تا سري ، هندسی جوشقانی ، طرح درختي در زمينه محراب ، منظره بافی ، گلداني حاج خانمي و چهره بافي نامیده می شوند .
فرش طرح شاه عباسي افشان از محبوب ترین نقشه های اصیل فرش کاشان است که در بین خریداران شهرت جهانی دارد . این نقشه بيشتر در رنگ زمينه كرم تولید می شود اما می توان این طرح زیبا و اصیل را در هر طرح و رنگی از فروشگاه اینترنتی فرش کاشان خریداری نمود . هرچند استقبال از طرح اصیل و زیبای شاه عباسی افشان در بازار های داخلی بسیار بیشتر از بازار های خارجی بوده است اما باز هم در کل می توان از استقبال بی نظیر از این طرح صحبت کرد .
در حال حاضر معروف ترين نقشه بافته شده بر روی فرش های ماشینی كاشان ، فرشی است که تحت عنوان لچك ترنج نام گرفته است و رنگ لاكي زمینه رایج ترین دسته از این نقشه است . كاشان به عنوان پایتخت فرش ماشینی جهان يكي از بزرگ ترین مراكزي می باشد كه انواع و اقسام فرش های ماشینی را در هر طرح و رنگی عرضه می کند . برای مثال از نقشه های فاخر در گليم فرش های کاشان می تواند به نقوش لچك و ترنج اشاره کرد که به صورت گردان و گوناگون در بازه های زمانی مختلف مورد استقبال قرار گرفته است .
نقوش امروز فرش کاشان
حتی در حال حاضر هم رایج ترین نقشه از فرش های ماشینی کاشان همان طرح هایی هستند که دارای لچک و ترنج بوده و در واقع با داشتن نقطه تمرکز فضای درونی خانه را نظم می بخشند . هرچند طرح های جدید از جمله طرح های فانتزی و حتی طرح افشان با کنار گذاشتن لچک و ترنح نواوری و خلاقیتی جدیدی را به وجود اورده اند اما همچنا طرح های دارای لچک و ترنج در اولویت قرار دارند .
تفاوت طرح های جدید و قدیم در بیش از هر چیز در رنگ و لعاب نشان داده شده است . فرش هایی که امروزه در کارخانه فرش کاشان تولید می شوند نسبت به قدیم ملایم تر هستند و به اصطلاح رنگ های امروزی خواب تر از رنگ های قدیمی هستند . از طرف دیگر خلوت تر بودن هم دیگر تفاوت بین نقشه های اصیل فرش کاشان در زمان قدیم با زمان کنونی است .
کارخانه فرش کاشان با تولید جدید ترین و اصیل ترین فرشهای ماشینی سهم بزرگی از بازار را در دست گرفته است که می توان با مراجعه به وب سایت اینترنتی این فروشگاه با نقشه های اصیل و فاخر فرش های ماشینی کاشان آشنا شد . زیبایی فرش های بسیار جالب توجه بوده و در عین حال کیفیت بالا و قیمت ارزان موجب شده تا فروشگاه اینترنتی فرش کاشان بهترین مکان برای خرید کف پوش مناسب منزل تلقی شود .